وال پست، نگهبانی بی‌صدا در قلب سازه
وال پست یا وادار چیست؟ انواع وال پست کدامند؟ اجزای اصلی دیتیل وال پست کدامند؟ کاربرد وال پست در ساخت و ساز چیست؟ جنس وال پست چیست؟ اجرای وال پست به چه صورت است؟
سازه و امنیت آن در دنیای پرتلاطم امروز، بسیار مهم می باشد. زلزله، باد و بارهای جانبی، همواره تهدیدی برای امنیت سازه هستند. اما نگهبانانی بی صدا در قلب سازه حضور دارند که با قدرتی بی‌نظیر، از آنها در برابر این تهدیدات محافظت می کنند.
وال پست که جزو مصالح ساختمانی نوین محسوب می شود، قهرمان گمنام دنیای سازه است. این قوطی فولادی، با استقامتی مثال زدنی، در برابر نیروهای مخرب ایستادگی می کند و امنیت و آرامش را به ساکنین هدیه می‌دهد.
در این مقاله، با این نگهبانان بی صدا بیشتر آشنا خواهیم شد و به راز قدرت و کارایی آنها پی خواهیم برد. همراه ما باشید تا همراه هم با دنیای شگفت‌انگیز وال پست ها و هر آنچه لازم است در رابطه با آنها بدانیم، آشنا شویم.
فهرست وال پست
وال پست چیست؟
وال پست یا Wall Post که نوعی سازه ساختمانی است، با نام وادار نیز شناخته می شود. وال پست وظیفه اتصال دیوار به اسکلت ساختمان را بر عهده دارد، به نوعی در ساختمان سازی وال پست نگهدارنده دیوار به حساب می آید.
وال پست کلافی ساخته شده به وسیله پروفیل یا نبشی است که نقش محافظت از دیوارها و اسکلت سازه در برابر زلزله و سایر نیروهای وارده به ساختمان را بازی می کند و در سیستم مهاربندی سازه به کار می رود. پروفیل که محصولی ساخته شده از فلز است، شبیه به یک مکعب مستطیل تو خالی بوده و در دو حالت دو طرف باز و دو طرف بسته تولید می شود. سطح مقطع پروفیل، تعیین کننده کاربری وال پست است.
نمره پروفیل، به اندازه کوچک یا بزرگ بودن سطح مقطع آن بستگی دارد. اگر سطح مقطع پروفیل کوچکتر باشد، نمره آن کمتر بوده و چنانچه سطح مقطع پروفیل بزرگتر باشد، نمره آن بالاتر است. وال پست با استفاده از پروفیل با نمره مناسب، دیوارها و اسکلت سازه را در برابر نیروهای وارده محافظت می کند.
لازم به ذکر است که نباید وال پست با میلگرد بستر اشتباه گرفته شود، زیرا این دو اصلا یکی نیستند و مهم‌ترین تفاوت آنها در نحوه اجرا و نصب است. در ادامه این مقاله به طور مفصل به انواع وال پست و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.
وادار چیست؟
وادار همان واژه فارسی وال پست است. استفاده وادار بین متخصص ها بیشتر رواج دارد اما عموم مردم این محصول را با نام وال پست می شناسند.
ضرورت اجرای وال پست
وال پست یکی از اجزای بسیار حیاتی در طراحی سازه فولادی و بتنی است. این اجزا برای ایجاد پایه و ستون های اصلی ساختمان استفاده می شوند. این ستون ها باید در مواجهه با عوامل مختلفی مانند زلزله و باد، مقاومت خوبی داشته باشند. اما برای اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح ساختمان، وال پست باید مطابق با الزامات قانونی و مقررات مربوط به ساخت و ساز منطقه ای و ملی ساخته شوند که به شکل کد‌های ساختمانی در هر منطقه تعریف می شوند.
بعد از زلزله کرمانشاه در سال 1396، توجه ویژه‌ای به وال‌پست شده است. ایمنی افراد و ساختمان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بنابراین تمامی اجزای سازه باید طراحی و اجرا شوند تا در صورت زلزله، سلامت افراد و تجهیزات حفظ شود و خسارات جانی و مالی جلوگیری شود.
اجرای صحیح وال پست و کد‌های مربوط به سازه ها باید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد تا سازه ها با مقاومت بالا در برابر زلزله و باد ایجاد شوند.
وال پست در اسکلت فلزی
وال پست در اسکلت فلزی به عنوان یک عنصر کلیدی در تقویت و ایمن سازی سازه‌ها عمل می‌کند. این تجهیزات به منظور انتقال بار دیوارها به زمین و جلوگیری از تخریب در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد استفاده می‌شوند.
نصب وال پست در اسکلت فلزی در مرحله دیوار چینی و پیش از قرار دادن مصالح بر روی یکدیگر انجام می‌شود. این روش به یکپارچگی دیوار کمک کرده و اتصالات بین تیرها و ستون‌ها را تقویت می‌کند.
وال پست‌ها در مقایسه با دیوارهای آجری یا بلوکی از مزایای خاصی برخوردارند، از جمله وزن سبک‌تر و مقاومت بیشتر. در این سیستم‌ها، اتصال وال پست‌ها به اسکلت فلزی با استفاده از جوش یا پیچ و رولپلاک انجام می‌شود.
استفاده از وال پست در اسکلت فلزی نه تنها به مقاوم سازی سازه کمک می‌کند، بلکه در کاهش خطرات جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی نیز موثر است. در نتیجه، این تجهیزات نقش مهمی در طراحی و ساخت سازه‌های فلزی ایفا می‌کنند.
وال پست در اسکلت بتنی
وال پست در اسکلت بتنی به عنوان متریال مهم برای اتصال دیوارها به سازه اصلی و افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله عمل می‌کند.
وال پست با جلوگیری از جابه جایی و تخریب دیوارها، ایمنی ساختمان را افزایش و پایداری کلی سازه را تقویت می‌کند. همچنین، استفاده از وال پست به کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از ریزش دیوارها در حوادث طبیعی کمک می‌کند. وال پست به روش‌های مختلفی مانند انکر بولت و نبشی کشی، تسمه کشی دور ستون و استفاده از میلگرد در کف سازه اجرا می‌شود. طراحی و نصب این پروفیل‌ها باید با دقت و توسط مهندسان متخصص انجام گیرد.
مزایای وال پست شامل افزایش مقاومت ساختمان، کاهش خسارات زلزله، و بهبود عملکرد کلی سازه است. استفاده از مصالح با کیفیت و اجرای صحیح نیز از نکات مهم در فرآیند نصب وال پست‌ها به شمار می‌رود.
انواع وال پست
اجرای اصولی وال پست نیازمند استفاده از انواع مختلف وال پست مطابق با ضوابط آیین نامه ها است. به طور کلی انواع مختلف وال پست به صورت زیر هستند:
- وال پست کناری
- وال پست میانی
- وال پست منقطع
وال پست کناری
وال پست کناری، وال پست کشویی یا وادار کناری ناودانی به شکل U هستند و می توانند دیوار را از یک سمت در جهت داخل و خارج از صفحه حفظ کنند. عرض این وال پست کمی بیشتر از ضخامت دیوار غیر سازه ای است، چرا که دیوار باید از هر دو طرف در بین لبه های ناودانی وال پست کناری قرار بگیرد. طول وال پست کناری تقریبا به اندازه طول دیوار غیر سازه ای است. بنابراین بیشتر این نوع وال پست ها طولی تا حدود سه متر دارند.
لبه های ناودانی وال پست کناری که بال وال پست نام دارند، با طول 5 سانتیمتر ساخته می شوند، بعضی از تولیدکنندگان اقدام به تهیه وال پست کناری با طول بال کمتر می کنند. در نتیجه وال پست کارایی لازم را نخواهد داشت. بر روی ناودانی وال پست کناری سوراخ‌هایی لوبیایی شکل برای اتصال میلگردهای بستر به آنها وجود دارد. اتصال وال پست کناری از بالا و پایین به سازه اصلی انجام می شود.
وال پست کناری هم در سازه فلزی و هم در سازه بتنی قابل استفاده هستند. اتصال وال پست کناری به سازه اصلی باید طبق دیتیل اجرایی مشخص شده در آیین نامه ها به صورت دقیق صورت گیرد وگرنه ممکن است به هیچ وجه کارایی مناسب را نداشته باشد. در تمام دیوارهای غیرسازه ای از وال پست کناری استفاده نمی ی‌شود، بلکه تنها در دیوارهایی که شرایط مشخصی دارند، این وال پست به کار می‌رود.
وال پست میانی
وال پست میانی مقطعی به شکل H دارد و مانند یک تیرآهن نازک به نظر می‌رسد که از جوشکاری سه صفحه مستطیلی تشکیل شده است. این نوع وال پست برای استفاده در دیوارهای غیرسازه ای با ابعاد زیاد مناسب است. وظیفه وال پست میانی، حفظ دیوار در مقابل نیروهای خارج از صفحه و جلوگیری از شکم پیدا کردن و ریزش است.
عرض وال پست میانی بر اساس ضخامت دیوار غیر سازه ای تنظیم می شود و باید در هر دو طرف دیوار بین دو لبه وال پست میانی قرار گیرد. لبه های وال پست میانی در دو طرف دیوارها قرار می گیرند و استحکام دیوار را در مقابل نیروهای خارج از صفحه افزایش می دهند.
وال پست میانی می تواند به صورت افقی یا عمودی استفاده شود و دارای سوراخ‌های لوبیایی برای قرارگیری مفتول میلگرد بستر است. در برخی موارد، نیاز به استفاده از بیش از یک وال پست میانی در یک دیوار غیرسازه ای نیز وجود دارد.
وال پست میانی مناسب برای استفاده در اسکلت های بتنی و فلزی است و تنها در دیوارهایی با ارتفاع یا طول زیاد استفاده می شود.
وال پست منقطع
وال پست منقطع شبیه به وال پست کناری هستند، اما با طول کوتاه تر بین 10 تا 50 سانتیمتر است. طول معمولی این وال پست منقطع 20 و 40 سانتیمتر است. لبه ها یا بال این نوع وال پست ها حدود 7 سانتیمتر است.
وال پست منقطع برای اتصال دیوارهای غیرسازه ای به سازه اصلی به کار می روند، به طوری که در طرفین دیوار به ستون و در بالای دیوار به زیر تیر فوقانی متصل می شوند. این وال پست ها در اسکلت های بتنی با استفاده از پیچ و رول بولت و در اسکلت های فلزی با جوشکاری به سازه متصل می شوند.
تعداد، طول و ضخامت وال پست های منقطع بسته به اهمیت ساختمان و طراحی باید توسط محاسب و طراح مشخص شود. در ساختمان های مسکونی عادی، از وال پست منقطع با طول 40 سانتیمتر در طرفین دیوار و از وال پست منقطع 20 سانتیمتری در بالای دیوار استفاده می شود.
استفاده از وال پست منقطع در هر طرف دیواری که به سازه اصلی متصل می شود ضروری است، و این نکته با استثناء قابل مذاکره نیست. وال پست منقطع مناسب برای استفاده در هر دو نوع اسکلت بتنی و فلزی هستند.
قطعات وال پست
قطعات وال پست در اجرا و نصب وال پست شرط اصلی استحکام دیوارها هستند و چنانچه قطعات وال پست کامل و به درستی اجرا نشوند به حتم دیوار مستحکمی نخواهیم داشت. لیست کامل قطعات وال پست را در زیر بررسی خواهیم کرد.
- نبشی منقطع وال پست
- ناودانی منقطع وال پست
- مقطع H شکل وال پست
- بست رادیکالی وال پست
- بست تخت وال پست
- قلاب وال پست
- میلگرد بستر وال پست
- گیره میلگرد بستر وال پست
نبشی منقطع وال پست
نبشی منقطع وال پست در نقاط نبشی دیوارها برای تقویت و پشتیبانی از ساختمان استفاده می شود.
ناودانی منقطع وال پست
ناودانی منقطع وال پست قطعه ای است که در نقاط ناودانی دیوارها برای افزایش استحکام و پایداری ساختمان به کار می رود.
مقطع H شکل وال پست
مقطع H شکل وال پست نوعی پروفیل فولادی با شکل حرف H که برای تقویت و پشتیبانی از سازه ها می باشد.
بست رادیکالی وال پست
بست رادیکالی وال پست قطعه فولادی با شکل منحنی که برای اتصال و تثبیت میلگردها به سازه ها استفاده می گردد.
بست تخت وال پست
بست تخت وال پست قطعه فولادی با شکل صاف که برای اتصال و تثبیت میلگردها به سازه ها است.
قلاب وال پست
قلاب وال پست با شکل مناسب برای اتصال میلگردها به ستون ها یا دیوارها به کار می رود.
میلگرد بستر وال پست
میلگرد بستر وال پست میلگردهایی هستند که در فضای خالی بین بلوک ها قرار می گیرند و برای تثبیت دیوار به ستون ها استفاده می شود.
گیره میلگرد بستر وال پست
گیره میلگرد بستر وال پست قطعه ای که به منظور نگهداری و ثابت کردن میلگردهای بستر در فضای خالی بین بلوک ها استفاده می شود.
این قطعات با همکاری و هماهنگی مناسب، به اجرای صحیح وال پست کمک می کنند و استحکام و پایداری سازه را تضمین می کنند.
دیتیل وال پست
اجزای اصلی دیتیل وال پست اسکلت فلزی شامل پروفیل، سوراخ ها، صفحات اتصال، میلگردهای بستر و ملات است. مراحل اجرای دیتیل وال پست اسکلت فلزی شامل جانمایی و برش پروفیل ها، سوراخکاری، آماده سازی سطوح اتصال، اتصال صفحات به پروفیل ها، نصب وال پست ها، اتصال میلگردهای بستر به وال پست ها و ملات ریزی است.
نکات مهم دیتیل شامل تعیین نوع، ابعاد و نحوه اتصال وال پست ها مطابق با ضوابط آیین نامه ها، اجرای وال پست ها توسط افراد مجرب و استفاده از مصالح و ابزار مناسب، و عدم اجرای صحیح وال پست ها که ممکن است دیوارها در برابر بارهای وارده ناپایدار بوده و دچار ترک خوردگی یا ریزش شوند.
ابعاد وال پست
ابعاد وال پست به عوامل مختلفی از جمله نوع دیوار، ضخامت دیوار، نوع مصالح و دهانه‌ی مورد نظر برای وال پست ، وزن مصالح، بار برف، بار باد و سایر بارهای وارده بر دیوار، شرایط آب و هوایی و لرزه خیزی منطقه، الزامات و ضوابط تعیین شده در آیین نامه های ملی ساختمان بستگی دارد.
ابعاد عرض کف وال پست به شرح زیر است:
- 10.5 سانتیمتر برای دیوارهای با عرض 10 سانتیمتر
- 15.5 سانتیمتر برای دیوارهای با عرض 15 سانتیمتر
- 20.5 سانتیمتر برای دیوارهای با عرض 20 سانتیمتر
- ارتفاع بال‌های وال پست، 7 سانتیمتر
- ضخامت بال‌های وال پست، 2 میلی‌متر
جنس وال پست
جنس مناسب وال پست به عوامل مختلفی همچون نوع دیوار (باربر یا غیرباربر)، شرایط آب و هوایی، بودجه پروژه الزامات فنی و مهندسی بستگی دارد. در حال حاضر، رایج ترین جنس مورد استفاده برای وال پست عبارتند از:
- وال پست گالوانیزه
- وال پست فولادی
وال پست گالوانیزه
وال پست گالوانیزه که شامل وال پست‌های گالوانیزه با روکش رنگ الکترواستاتیک است و به دلیل مقاومت بالایشان در برابر خوردگی و شرایط جوی، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌روند.
وال پست فولادی
وال پست فولادی نیز در دو دسته تقسیم می‌شود، یک دسته وال پست فولادی سرد نورد شده که از ورق های فولادی تحت فرآیند سرد نورد ساخته می‌شود و از ویژگی‌های خوبی در برابر تنش‌های مکانیکی برخوردار است.
دسته دوم وال پست فولادی گرم نورد شده که از ورق‌های فولادی تحت فرآیند گرم نورد تولید می‌شود و دارای استحکام بالاتری است و برای کاربردهای خاص و بارهای سنگین مناسب‌تر می‌باشد.
در نهایت، انتخاب جنس مناسب برای وال پست باید با توجه به نیازهای خاص پروژه و شرایط محیطی انجام شود.
کاربرد وال پست
وظیفه اصلی وال پست، توزیع صحیح نیروهای وارده بر دیوار است. می توان وسایل آویزی را به محل قرارگیری وال پست متصل کرد تا بار کمتری به دیوار وارد شود و در هنگام زلزله نیز احتمال افتادن این وسایل کاهش یابد. وال پست اغلب در میان قاب، تقاطع دیوارهای غیر سازه ای، کنار بازشو و جان پناه مورد استفاده قرار می گیرد و هم در اسکلت فلزی و هم در اسکلت بتنی قابل اجرا می باشد.
- وال پست در سوله
- وال پست دیوار داخلی
- وال پست میلگرد بستر
- وال پست اطراف پنجره
- وال پست دیوار هبلکس
وال پست در سوله
وال پست سوله به منظور ایمن سازی دیوارهای سوله در برابر نیروهای خارجی مخرب استفاده می‌شود. این تجهیزات می‌توانند به دو صورت یکجا (یکپارچه با دیوار) یا جدا (مستقل و سپس متصل) به دیوار سوله نصب شوند. وال پست‌ها بار سوله را به زمین منتقل کرده و از تخریب آن در زمان زلزله و سایر عوامل جلوگیری می‌کنند. همچنین، می‌توانند به آسانی و سرعت فرآیند ساخت سوله‌ها کمک کنند. با استفاده از وال پست سوله در سوله ها به چند دلیل مهم است.
سوله به عنوان یک سازه برای تحمل بار و جلوگیری از تخریب در هنگام زمین لرزه به تجهیزاتی مثل وال پست نیازمند می باشد. در واقع این تجهیزات می توانند بار سوله ها را به زمین منتقل کنند و در نتیجه از تخریب سوله ها در زمان وقوع زلزله و دیگر عوامل تخریب کننده جلوگیری کنند. استفاده از وال پست سوله می تواند از خطرات جانی و مالی بسیاری بکاهد. این تجهیزات می توانند ساخت سوله ها را آسان و سریع کنند.
وال پست دیوار داخلی
وال پست در دیوار داخلی به حفظ یکپارچگی دیوار و اتصال آن به سازه اصلی کمک می‌کند. این عناصر با تقویت دیوار و جلوگیری از ترک خوردگی، مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله را افزایش می‌دهند. همچنین، وال پست از جابه جایی دیوار جلوگیری کرده و توزیع یکنواخت بار را فراهم می‌کند.
در دیوارهای حامل بار، محل اتصال به سقف و کف، دیوارهای بلند و دیوارهای ساخته شده از مصالح سبک، استفاده از وال پست ضروری است.
انواع وال پست شامل تیره‌ای، ستونی و ترکیبی هستند که بسته به شرایط ساخت و ساز انتخاب می‌شوند. طراحی و اجرای صحیح وال پست باید توسط مهندس محاسب انجام شود تا ایمنی ساختمان تامین گردد.
وال پست میلگرد بستر
وال پست به صورت یک چارچوب از مصالحی مانند نبشی، ناودانی و قوطی پروفیل اجرا می‌شود و عملکرد آن توزیع صحیح نیروها بر دیوار است. وال پست و میلگرد بستر عملکرد مشابهی دارند، اما از نظر شکل ظاهری و نحوه اجرا متفاوت هستند. اجرای وال پست با جوشکاری یا پیچ و مهره به ستون‌ها و تیرها انجام می‌شود، اگرچه جوشکاری در برخی استانداردهای اروپایی تایید نمی‌شود.
اتصالات وال پست در حد فاصل دو جدار دیوارها و اطراف پنجره‌ها قرار می‌گیرد و نصب آن به ستون‌ها توصیه نمی‌شود. وال پست می‌تواند به‌صورت عمودی، افقی یا ترکیبی اجرا شود و در صورت استفاده از هر دو نوع، وال پست به‌صورت افقی نصب می‌شود. همچنین، استانداردهایی برای طراحی و اجرای وال پست و میلگرد بستر وجود دارد که مهندسان برای کنترل ترک دیوارهای بتنی از آنها استفاده می‌کنند.
وال پست اطراف پنجره
وال پست اطراف پنجره برای تقویت دیوارهای اطراف بازشوها طراحی شده است. وال پست ایمنی ساختمان را در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله افزایش می‌دهد. وال پست با اتصال محکم دیوار به سازه اصلی، از جابه‌جایی و تخریب جلوگیری می‌کند.
این عنصر به پایداری کلی سازه کمک کرده و از ایجاد ترک‌های بزرگ جلوگیری می‌کند. اجرای وال پست اصولا به صورت یک قاب فولادی با استفاده از نبشی، ناودانی یا قوطی است.
مراحل اجرای آن شامل طراحی، نصب پروفیل، اتصال به سازه و دیوار است. طراحی باید توسط مهندس محاسب و با رعایت استانداردها انجام شود. استفاده از مصالح با کیفیت و اجرای صحیح توسط متخصصان از نکات مهم است. مزایای وال پست شامل افزایش مقاومت در برابر زلزله و کاهش خسارات جانی و مالی است. در نهایت، این عنصر به بهبود عملکرد کلی سازه و افزایش طول عمر ساختمان کمک می‌کند.
وال پست دیوار هبلکس
وال پست دیوار هبلکس تجهیزات مهمی برای یکپارچگی و مهار دیوارها در برابر نیروهای جانبی هستند وال پست دیوار هبلکس نوعی بتن با مقاومت و تحمل وزن بالا است که به دیوارهای ساخته شده از بلوک هبلکس استحکام و ایمنی بیشتری می‌بخشد.
نصب وال پست در مرحله دیوار چینی و قبل از قرار دادن مصالح روی یکدیگر انجام می‌شود تا دیوار یکپارچه شود و اتصال عناصر سازنده به درستی صورت گیرد. این اقدام موجب افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله می‌شود. در دیوارهای هبلکس به جای استفاده از نبشی‌های منقطع، از بست‌های ارتجاعی یا انعطاف‌پذیر برای اتصال به ستون‌ها استفاده می‌شود.
اتصال قطعه بست رادیکالی به ستون‌ها با پیچ و رولپلاک در سازه‌های بتنی و با جوش در سازه‌های فلزی انجام می‌شود. با توجه به اینکه دیوارهای هبلکس دارای ملات بستر نازک هستند، استفاده از بست‌های فولادی تخت ضروری است.
مزایای وال پست
مزایای وال پست را می توان در چند بند زیر خلاصه کرد:
- ایجاد اتصال قوی بین دیوار و اسکلت سازه
- ایجاد یکپارچگی در عملکرد دیوار و در طول‌های مشخص
- افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله و دیگر نیروهای وارده به دیوارها
- مهار نیروهای وارد شده به دیوارها
- قابلیت اجرا در اسکلت بتنی، اسکلت فلزی و بلوک‌های سیمانی
- قابلیت اجرا در انواع سازه ها
معایب وال پست
اگرچه وال پست های فلزی نقشی کلیدی در حفظ پایداری و استحکام سازه ایفا می کنند، اما وال پست ها بدون نقص نیستند و در میدان نبرد با چالش‌هایی روبرو می شوند. معایب وال پست را با هم مطالعه می کنیم:
- استفاده از وال پست می تواند هزینه ساخت سازه را به دلیل نیاز به مصالح و اجرای تخصصی، افزایش دهد.
- وال پست ها فضای داخلی دیوار را اشغال می کنند و ممکن است تا حدی از متراژ مفید فضا بکاهند.
- وجود وال پست ها در دیوارها، محدودیت هایی را در طراحی و جانمایی المان های مختلف مانند درب و پنجره ایجاد می کند.
- وال پست ها ممکن است در برخی موارد مسیر نور طبیعی را مسدود کرده و نیاز به نورپردازی مصنوعی را افزایش دهند.
- در صورت عدم عایق بندی مناسب، وال پست ها می توانند به عنوان پل حرارتی عمل کرده و اتلاف گرما را زیاد کند.
- اجرای صحیح وال پست ها به تخصص و مهارت کافی در زمینه ساخت و ساز نیاز دارد و در صورت عدم اجرا به درستی، می تواند منجر به مشکلات سازه‌ای شود.
- ضعیف بودن اتصالات از اصلی ترین معایب وال پست است. این ضعف می تواند به شکست اتصالات در زمان بحران تبدیل شود.
- افزایش بار مرده ساختمان و خسارات ناشی از آن در وال پست فلزی. این بار مرده می تواند به خرابی ساختمان در آینده منجر شود.
انتخاب استفاده از وال پست یا عدم استفاده از آن، باید با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن و با توجه به شرایط هر پروژه انجام شود.
جایگزین وال پست
اگرچه وال پست ویژگی های مثبت فراوانی دارد، اما یک ضعف مهم دارد که بعد از ساخت دیوار، از آن استفاده‌ای نمی توان داشت. این می تواند باعث ابهام و عدم اطمینان سازندگان در مورد روش‌های مقاوم سازی دیوارها شود.
راه حل این مسئله استفاده از مصالح جایگزین وال پست همانند وال مش است. وال مش قابل استفاده برای دیوارهای کامل شده است و باید از نظر کیفیت، گرماژ و اندازه چشمه، در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشد. استفاده از وال مش منجر به افزایش مقاومت، استحکام دیوار و بهبود عملکرد سازه در برابر زلزله می شود. این اقدام نه تنها بهبودی در کارایی سازه ایجاد می کند بلکه می تواند از مسئله ابهامات مربوط به وال پست نیز جلوگیری کند.
آیین نامه وال پست
الزامات قانونی وال پست بر اساس آیین نامه 2800 وال پست و مقررات ملی ساختمان ویرایش 96 است. برخی از الزامات قانونی به صورت زیر تعریف شده است:
- دیوارهای داخلی یا تیغه های با ارتفاع بیش از 1/8 متر باید به نحو مناسبی به سازه مهار شوند.
- حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه ای بین دو کلاف قائم نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت آن بیشتر باشد.
- لبه های قائم تمام دیوارهای غیر سازه ای باید مهار شوند.
- لبه های فوقانی (افقی) دیوار غیر سازه ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه ای یا کلاف های احاطه کننده دیوار غیر سازه ای متصل باشد، مقید گردد.
عدم اجرای وال پست می تواند عواقب حقوقی برای ناظر در پی داشته باشد، زیرا عملکرد وال پست، حفظ تعادل دیوار در اثر وارد شدن نیروی زلزله و باد است. در صورتی که وال پست اجرا نشده و در زمان زلزله یا باد دیوار تخریب شود و به جان و مال افراد آسیب برساند، یکی از مقصرین حادثه، مهندس ناظر مربوطه خواهد بود.
محاسبه وال پست
محاسبه وال پست برای برآورد متریال مورد نیاز و تعیین نقشه های اجرایی حائز اهمیت است. وال پست با مهار حرکت خارج از صفحه دیوارها به استحکام و مقاومت سازه کمک می نماید. محاسبه وال پست بر اساس آیین نامه 2800 و پیوست ششم آن انجام می شود.
محاسبه برای دیوارهای با طول بیشتر از 4 متر و ارتفاع بیشتر از 3.5 متر الزامی است. وال پست های عمودی برای دیوارهای با طول بیشتر از 4 متر و وال پست های افقی برای دیوارهای با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر طراحی می گردد.
وال پست های عمودی با عنوان وادار و وال پست های افقی با عنوان تیرک شناخته می شوند.
اجرای وال پست
اجرای وال پست یک فرآیند مهم در ساخت سازه‌های بتنی و فلزی است که به افزایش استحکام و پایداری دیوارها کمک می‌کند. در ادامه موارد اجرای وال پست را با هم بررسی می کنیم:
- اجرای وال پست با میلگرد بستر
- اجرای وال پست با انکر بولت
- اجرای وال پست با میلگرد
- اجرای وال پست با نبشی
- اجرای وال پست منقطع
- اجرای وال پست کشویی
- اجرای وال پست میانی
اجرای وال پست با میلگرد بستر
اجرای وال پست با میلگرد بستر در دیوارهای بلوکی و بتنی انجام می شود. این روش از دو صورت عمودی و افقی قابل اجرا است. در اجرای عمودی، میلگردها در فضای خالی بین بلوک ها قرار می گیرند و با استفاده از گیره و قلاب به ستون ها متصل می شوند. در اجرای افقی، میلگردها روی ردیف های واحد بنایی نصب می شوند و با همپوشانی به قلاب نصب شده داخل گیره حداقل یک رج در میان نصب می شوند.
برای دیوارهای با عرض بیشتر از ۱۵ سانتیمتر، نیاز به اجرای میلگرد بستر در تمام رج ها معمول است. استفاده از فولاد ضد زنگ، فولاد گالوانیزه یا میلگرد آجدار سرد نورد مناسب است. همچنین، برای جداسازی دیوار از ستون و جلوگیری از تماس مستقیم بین دو المان، از یونولیت یا پشم سنگ استفاده می شود. در صورت لزوم، شاخک انتهایی میلگرد بستر به منظور مهار دیوار به ستون جهت نیرو خارج از صفحه استفاده می شود.
اجرای وال پست با انکر بولت
اجرای وال پست با انکر بولت یک روش موثر برای حمایت و استحکام دادن به وال پست است. این روش شامل مراحل بررسی و برنامه ریزی، نصب انکر بولت ها، تنظیم و استحکام دادن، نصب وال پست و بررسی و تست است.
در مرحله اول، مکان های نصب وال پست ها را بررسی و برنامه ریزی لازم را انجام دهید. سپس انکر بولت ها را در مکان های مورد نظر دیوار یا سطح نصب کنید. در مرحله بعد، انکر بولت ها را تنظیم و استحکام دهید.
پس از آن، وال پست ها را روی انکر بولت ها نصب کنید و با استفاده از مهره‌ها یا پیچ ها، آنها را به انکر بولت ها بچسبانید. در نهایت، بررسی و تست را انجام دهید تا اطمینان حاصل کنید که وال پست ها به طور صحیح و محکم نصب شده اند. برای اجرای صحیح وال پست ها، نیاز به تجربه و آشنایی با ابزارهای مناسب است و استفاده از خدمات یک تکنسین ماهر یا پیمانکار حرفه ای توصیه می شود.
اجرای وال پست با میلگرد
اجرای وال پست با میلگرد یکی از روش‌های موثر برای تقویت دیوارهای ساختمانی به شمار می‌رود. در این روش، میلگردها به‌عنوان المان های عمودی و افقی در دیوار قرار می‌گیرند تا استحکام و پایداری بیشتری به سازه بدهند.
ابتدا، طراحی وال پست باید توسط مهندس محاسب انجام شود. این طراحی شامل ابعاد، تعداد و نوع میلگردها خواهد بود. پس از طراحی، محل نصب وال پست باید به‌دقت بررسی و آماده‌سازی شود. دیوار باید تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد تا نصب به‌درستی انجام شود.
در مرحله بعد، میلگردهای عمودی در فواصل معین در دیوار قرار داده می‌شوند که از میلگردهای با قطر مناسب (مانند 12 یا 16 میلی‌متر) استفاده می‌شود. پس از نصب میلگردهای عمودی، میلگردهای افقی نیز در فواصل مشخص بین میلگردهای عمودی نصب می‌شوند تا یک شبکه مستحکم ایجاد شود.
بعد از قرار دادن میلگردها، بتن با کیفیت مناسب ریخته می‌شود تا اطراف میلگردها را پر کند و اتصال محکم‌تری ایجاد کند. پس از بتن‌ریزی، باید به‌مدت چند روز از بتن مراقبت کرد تا به‌خوبی سخت شود و خواص خود را حفظ کند.
در نهایت، پس از سخت شدن بتن، وال پست آماده استفاده خواهد بود و می‌توان دیوار را ادامه داد یا سایر کارهای ساختمانی را انجام داد. استفاده از میلگردهای با کیفیت و مطابق با استانداردها الزامی است و بررسی و نظارت بر مراحل اجرا توسط مهندس ناظر ضروری است. اجرای صحیح و دقیق مراحل، به افزایش ایمنی و مقاومت سازه کمک می‌کند و به‌ویژه در مناطق زلزله‌خیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اجرای وال پست با نبشی
اجرای وال پست با نبشی یکی از روش‌های موثر برای تقویت دیوارهای ساختمانی است. در این روش، نبشی‌ها به‌صورت عمودی و افقی در دیوار نصب می‌شوند. ابتدا، طراحی دقیق وال پست توسط مهندس محاسب انجام می‌شود. سپس، محل نصب نبشی‌ها باید بررسی و آماده‌سازی شود.
نبشی‌ها از نوع فولادی با ابعاد مناسب انتخاب می‌شوند. بعد از نصب نبشی‌های عمودی، نبشی‌های افقی نیز در فواصل مشخص بین آنها قرار می‌گیرند. این نبشی ها با جوش یا پیچ به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک قاب مستحکم ایجاد کنند.
پس از نصب کامل نبشی‌ها، بتن به اطراف آنها ریخته می‌شود تا اتصال محکم تری ایجاد شود. در نهایت، باید از بتن مراقبت کرد تا به‌خوبی سخت شود. اجرای صحیح و نظارت بر مراحل کار، به افزایش ایمنی و پایداری سازه کمک می‌کند.
اجرای وال پست منقطع
اجرای وال پست منقطع روشی است که برای تقویت دیوارها در ساختمان‌های بلند و یا در مناطق زلزله خیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، وال پست‌ها به‌صورت ناپیوسته و در فواصل مشخص در دیوار نصب می‌شوند. ابتدا، طراحی وال پست منقطع باید توسط مهندس محاسب انجام شود تا ابعاد و فاصله مناسب بین وال پست‌ها مشخص گردد.
پس از طراحی، مراحل آماده‌سازی محل نصب باید انجام شود. وال پست‌ها از میلگرد یا نبشی ساخته می‌شوند. در مرحله بعد، وال پست‌ها در موقعیت های تعیین شده نصب می‌شوند و به‌طور مؤثر با بتن یا مصالح دیگر ترکیب می‌شوند.
این نوع اجرای وال پست به کاهش وزن سازه و همچنین جلوگیری از ترک‌خوردگی دیوارها کمک می‌کند. پس از نصب، بتن‌ریزی در اطراف وال پست‌ها انجام می‌شود تا استحکام لازم فراهم گردد. نظارت بر کیفیت اجرای کار و سخت شدن بتن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا ایمنی و پایداری سازه تضمین شود.
اجرای وال پست کشویی
اجرای وال پست کشویی یکی از تکنیک های مدرن در ساخت و ساز است که به منظور افزایش استحکام و انعطاف پذیری دیوارها به کار می‌رود. در این روش وال پست‌ها به صورت کشویی طراحی می‌شوند تا بتوانند در برابر تغییرات حرارتی و لرزه‌ای بهتر عمل کنند.
ابتدا طراحی وال پست کشویی توسط مهندس محاسب انجام می‌شود تا ابعاد و موقعیت مناسب آن مشخص گردد. سپس، مصالح مورد نیاز برای ساخت وال پست از جنس فولاد یا بتن، تهیه می‌شود. در مرحله بعد، وال پست‌ها در محل‌های تعیین شده نصب می‌شوند و به گونه‌ای طراحی می‌شوند که بتوانند به راحتی در هنگام تغییرات حرکت کنند. این نوع وال پست‌ها با استفاده از اتصالات خاصی به دیوار متصل می‌شوند تا حرکات جانبی را جذب کنند.
بتن ریزی در اطراف وال پست‌ها مرحله بعدی پس از نصب وال پست می باشد. بتن ریزی در اطراف وال پست ها انجام می‌شود تا استحکام لازم فراهم گردد. این روش به طور مؤثر به جلوگیری از ترک‌خوردگی و آسیب به دیوارها در شرایط مختلف کمک می‌کند.
اجرای وال پست میانی
اجرای وال پست میانی یکی از روش‌های مهم در تقویت سازه‌های بتنی و آجری است که به‌منظور افزایش استحکام و پایداری دیوارها استفاده می‌شود. در این روش وال پست‌ها در میانه دیوارها نصب می‌شوند تا بارهای جانبی را به طور مؤثری توزیع کنند.
ابتدا، طراحی وال پست میانی باید توسط مهندس محاسب انجام شود تا ابعاد و موقعیت مناسب آن مشخص گردد. سپس محل نصب وال پست‌ها در دیوار مشخص و آماده‌سازی می‌شود. وال پست‌ها اغلب از میلگرد یا نبشی فولادی ساخته می‌شوند که باید با دقت نصب شوند.
پس از نصب وال پست‌ها، بتن‌ریزی در اطراف آنها انجام می‌شود تا اتصالات محکم‌تری ایجاد شود. این وال پست‌ها می‌توانند به شکل عمودی یا افقی نصب شوند و در فاصله مشخصی قرار می‌گیرند.
تنظیم و تراز کردن دقیق وال پست‌ها برای عملکرد صحیح آنها بسیار حائز اهمیت است. در نهایت نظارت بر کیفیت اجرای کار و سخت شدن بتن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا ایمنی و پایداری سازه تضمین گردد. اجرای وال پست میانی به جلوگیری از ترک خوردگی و آسیب به دیوارها در شرایط مختلف کمک می‌کند.
ساخت وال پست
قبل از تولید و ساخت وال پست، نوع و ابعاد مورد نیاز باید مشخص شود. امروزه پیمانکاران در اکثر ساختمان ها از وال پست های ناودانی به عنوان جایگزین وال پست نبشی استفاده می کنند.
وال پست های ناودانی به صورت منقطع تولید می شوند و در ابعاد متفاوتی در کارخانه های تولید می گردند. قطعات تولید شده در این کارخانه ها غالبا دارای ضخامت 2 میلی‌متر و اندازه بال7 سانتیمتر و عرض معمول آنها 10.5، 15.5 یا 20.5 سانتیمتر است. طول معمول ناودانی منقطع نیز 40 یا 50 سانتیمتر است.
این خطوط توانایی تولید وال پست هایی را دارند که ابعاد و ضخامت مناسبی برای دیواره‌ها را داشته و با نیازهای سازه سازی سازگار باشند.
امروزه خط تولید وال پست توسعه بیشتری یافته و وال پست های تولید شده مزایای بیشتری نسبت به مدل های قدیمی تر پیدا کرده است.
وال پست های جدید دارای وزن کمتری هستند و به سازه بار کمتری وارد می کنند. همچنین، اندازه بال آنها بیشتر بوده و دیوار درون آنها قرار می گیرد، که امکان حرکت در داخل قاب را فراهم می کند.
در مقابل، در انواع قدیمی وال پست، بال که دیوار درون آن قرار می‌گرفت، کمتر بوده و در نتیجه دیوار محدودتری در حالت حرکتی داشته است. استفاده از این وال پست های جدید می تواند به بهبود عملکرد و کاهش خطرات مرتبط با نقاط اتصال نبشی ها در سازه ها منجر شود.
کلام آخر
وال پست یک عنصر حیاتی در ساخت و ساز است که نقش مهمی در استحکام و مقاومت سازه ها ایفا می‌کند. با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن، باید در انتخاب و اجرای وال پست دقت کرد تا پروژه را با موفقیت به پایان برسانیم.
وال پست با انواع جنس، ابعاد و اجرای مختلف، در ساخت و سازها به کار می‌رود. از جمله مهم‌ترین کاربردهای وال پست می‌توان به ساخت سوله ها، اسکلت فلزی، اسکلت بتنی، دیوار داخلی و دیوار هبلکس اشاره کرد.
اجرای وال پست باید با توجه به آیین نامه ها و استانداردهای مربوطه باشد تا از استحکام و امنیت سازه ها اطمینان حاصل شود. همچنین باید در انتخاب جنس وال پست و ابعاد آن دقت کرد تا با نیازهای پروژه همخوانی داشته باشد.
در نهایت، وال پست باید با دقت و توجه به نیازها و استانداردها انتخاب و اجرا شود تا پروژه را با موفقیت به پایان برسانیم.
سوالات متداول وال پست
وال پست به انگلیسی چه می شود؟
وال پست برگرفته از اصطلاح انگلیسی Wall Post می باشد.
جایگزین وال پست چیست؟
وال مش فایبرگلاس بهترین جایگزین بر وال پست فلزی ساختمان است زیرا مقاوم در برابر پلاستر سیمانی- پلاستر گچی قلیایی، عدم نیاز به جوشکاری و برش و مقاومت در برابر آتش سوزی دارد. این روش اجرای وال مش فایبرگلاس زمان اجرای پروژه را کاهش می‌دهد و هزینه‌های ساخت را کاهش می‌دهد.
فرق وال پست با میلگرد بستر چیست؟
وال پست در برابر نیروهای برشی و کششی قدرت بیشتری دارد، اما در عوض انعطاف پذیری میلگرد بستر بیشتر است و می تواند در برابر ترک خوردگی مقاوم‌تر باشد. میلگرد بستر از نوع فولاد گالوانیزه و ضدزنگ است، اما وال پست این ویژگی را ندارد و در برابر زنگ زدگی مقاوم نیست.
میلگرد بستر یا وال پست بهتر است؟
میلگرد بستر مقرون به صرفه تر است، اما وال پست در برابر نیروهای خارجی قوی تر است. میلگرد بستر دارای قابلیت‌های انعطاف پذیری، مقاومت در برابر زنگ زدگی و پوسیدگی و ایجاد اتصال قوی است.
چرا از وال پست در ساختمان استفاده می کنیم؟
استفاده از وال پست در ساختمان، باعث انتقال نیروی زمین‌لرزه از دیوار به سازه ساختمانی می شود و این کار باعث مقاومت بیشتر دیوارها در برابر زلزله می شود. به این ترتیب، وال پست موجب یکپارچگی و استحکام بیشتر دیوارها می شود و آنها را در برابر زلزله مقاوم‌تر می کند.
اجرای کدام نوع وال پست راحت تر است؟
اجرای وال پست های ناودانی به صورت منقطع، به طور کلی راحت‌تر از وال پست های نبشی است.
اجرای وال پست در کدام بخش از ساختمان ضروری است؟
وال پست برای ایمن سازی دیوارها در برابر زلزله ضروری است. مکان های ضروری اجرای وال پست، دیوارهای پیرامونی، دیوارهای داخلی با ارتفاع 1.8 متر، تقاطع دیوارهای غیر سازه ای، جان پناه، کنار بازشوها با ابعاد بیشتر از 2.5 متر می باشد.