آجر شاموتی (۴ نوع) + رنگ، دانسیته و انواع آجر شاموتی

آجر شاموتی، جلوه‌ ای کلاسیک در معماری مدرن

آجر شاموتی چیست و انواع آجر شاموتی کدام است؟ دانسیته آجر شاموتی چند است و تکسچر آجر شاموتی چه معنایی دارد؟ محبوب ترین رنگ های آجر شاموتی کدامند و وزن آجر شاموتی چه میزان است؟

آجر به عنوان یکی از قدیمی‌ ترین و پایدارترین مصالح ساختمانی از دیرباز در ساخت سازه‌هایی که در معرض حرارت‌های بالا قرار دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آجرها که مقاومت بالایی در برابر حرارت، شوک حرارتی و عوامل شیمیایی دارند، نقش حیاتی در صنایع مختلف از جمله فولاد، سرامیک، شیشه و پتروشیمی ایفا می‌کنند.

در میان انواع آجر نسوز، آجر شاموتی به دلیل خواص منحصر به فرد خود جایگاه ویژه‌ ای دارد. این آجر که از ترکیب خاک رس و مواد معدنی خاص تولید می‌شود، مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت داشته و در ساخت قسمت‌های داخلی کوره‌ ها، تونل‌ های کوره و سایر سازه‌ های صنعتی به کار می‌رود.

در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق‌ تر آجر شاموتی بپردازیم. از ترکیبات تشکیل‌دهنده آن گرفته تا روش تولید و کاربردهای متنوعش، همه و همه در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهند گرفت. با ما همراه باشید تا با دنیای شگفت‌انگیز آجر شاموتی آشنا شوید.

آجر شاموتی چیست؟

آجر شاموتی Chamotte Refractory Brick نوعی آجر نما نسوز است که عمدتا از اکسید سیلیسیم و آلومینیوم تشکیل شده و به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، در صنایع مختلف مانند کوره‌ها و دودکش‌ها کاربرد دارد.

شاموت ماده اصلی تشکیل دهنده متریال آجر نسوز شاموتی است. کلمه شاموت ریشه آلمانی دارد و به بخش پخته شده مواد اولیه آجر نسوز اطلاق می‌شود. این بخش که شامل خاک رس‌های مختلف است، پس از پخت و خرد شدن به عنوان پرکننده در ساخت آجرهای نسوز مانند آجر شاموتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این آجر که از ترکیبات مختلفی مانند اکسیدهای سدیم، منیزیم و کلسیم نیز ساخته می‌شود، به دلیل خواص منحصر به فرد خود، یکی از مصالح پرکاربرد در صنایع با دمای بالا محسوب می‌شود.

این آجر از مواد اولیه خاصی ساخته می‌شود و به دلیل مقاومت بالا، ظاهر زیبا و عایق بودن، در نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. آجر شاموتی برخلاف برخی از انواع دیگر آجر، نیازی به روکش ندارد و می‌تواند به صورت دستی یا ماشینی تولید شود.

آجر نسوز شاموتی

آجر نسوز شاموتی از خاکستر شاموت و مواد دیگر ساخته می‌شود و به دلیل خواص ویژه‌اش در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، فولاد و سیمان کاربرد دارد. این آجرها می‌توانند در برابر حرارت‌های بالا (تا ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد) مقاومت کنند و از تغییر شکل جلوگیری کنند.

ویژگی‌های دیگر شامل مقاومت در برابر شوک حرارتی و عدم جذب آب است. ساختار کریستالی و مواد تشکیل‌دهنده‌ای مانند سیلیسیم دی‌اکسید و آلومینیوم اکسید، این ویژگی‌ها را تامین می‌کنند. فرآیند تولید آجر شاموتی نیز شامل پخت در دماهای بالا است که به مقاومت حرارتی آن کمک می‌کند. به طور کلی این آجر به عنوان یک ماده نسوز و مقاوم در برابر حرارت شناخته می‌شود.

انواع آجر شاموتی

آجر شاموتی به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. این آجرها بر اساس شکل ظاهری، روش تولید و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع آن می‌پردازیم:

• آجر شاموتی پلاک
• آجر شاموتی ال
• آجر شاموتی کرکره ای
• آجر شاموتی شیاردار
• آجر شاموتی تخت
• آجر شاموتی کونیک

آجر شاموتی پلاک

آجر شاموتی پلاک به شکل ورقه‌ های نازک و تخت تولید می‌شود. این آجر به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، سایش و شوک حرارتی، عمدتا در پوشش داخلی کوره‌ها، تونل‌های کوره و ساخت قطعات خاص در صنایع مختلف مانند سرامیک، شیشه و سیمان استفاده می‌شود. به دلیل ظاهر زیبا و ابعاد دقیق، آجر شاموتی پلاک همچنین در نماکاری‌های صنعتی و دکوراتیو کاربرد دارد.

انتخاب نوع آجر شاموتی به عواملی همچون دمای کاری کوره، شرایط محیطی (فشار، سایش و خوردگی) و ابعاد و شکل کوره بستگی دارد. هرچه دما بالاتر باشد، نیاز به آجر با مقاومت حرارتی بیشتری است و شرایط محیطی و ابعاد کوره نیز در تعیین نوع آجر موثرند.

آجر شاموتی ال

آجر شاموتی ال به دلیل شکل L مانندی که دارد، برای اتصال دو آجر به یکدیگر و ایجاد گوشه‌های داخلی و خارجی در کوره‌ها استفاده می‌شود. این نوع آجر به دلیل شکل خاصی که دارد، در ساخت سازه‌های پیچیده و با ابعاد مختلف کاربرد دارد.

آجر شاموتی کرکره ای

آجر شاموتی کرکره‌ ای طراحی آن شبیه به کرکره‌ های افقی می‌باشد. این طراحی منحصر به فرد، نه تنها زیبایی بصری به نمای ساختمان می‌ بخشد، بلکه به افزایش استحکام و مقاومت آن نیز کمک می‌کند. آجرهای شاموتی کرکره‌ای از خاک نسوز با کیفیت بالا تولید می‌شوند و قادر به تحمل دماهای بالا تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد هستند.

این آجرها در رنگ‌ های متنوعی از جمله قهوه‌ ای، سفید، طوسی و گلبهی عرضه می‌شوند و به دلیل ابعاد باریک خود، به راحتی در نمای ساختمان‌ ها اجرا می‌شوند. رایج ترین اندازه‌ های این آجرها حدود ۳*۳*۳۲ سانتی‌ متر است و به خاطر زیبایی و طراحی منحصر به فردشان، مورد توجه معماران و طراحان قرار دارند. آجر شاموتی کرکره‌ ای به‌ عنوان یک انتخاب مناسبی برای ایجاد جلوه‌ ای زیبا و مدرن در نمای ساختمان‌ها شناخته می‌شود.

آجر شاموتی شیاردار

آجر شاموتی شیار دار به این صورت تولید می‌شود که بر روی آجرهای ساخته شده با استفاده از دستگاه‌های برش، شیارهایی ایجاد می‌شود. به دلیل تنش‌های ناشی از این فرآیند، ضروری است که از آجرهایی با مقاومت بالا استفاده گردد. آجر شاموتی به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها در این زمینه شناخته می‌شود، زیرا دارای مقاومت حرارتی و مکانیکی بالایی است.

این آجر همچنین به دلیل ویژگی‌های خاص خود، گزینه‌ای محبوب برای طراحان و معماران است. آجر شاموتی شیار دار علاوه بر مقاومت، تنوع رنگی و بافتی نیز دارد که به زیبایی پروژه‌های ساختمانی افزوده می‌شود. البته، باید توجه داشت که فرآوری‌های انجام شده بر روی این آجرها ممکن است به افزایش هزینه‌های نهایی پروژه منجر شود، اما کیفیت و زیبایی بیشتری را به همراه دارد.

آجر شاموتی تخت

آجر شاموتی تخت یکی از انواع آجر نسوز، با کاربردهای گسترده‌ ای در صنایع مختلف و ساخت و ساز است. ماده اولیه اصلی آن رس بوده که بخشی از آن باید در دمای ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد در کوره‌های قائم، دوار یا تونلی پیش‌پخت شود. این فرآیند، خواص حرارتی و مکانیکی مطلوبی به آجر شاموتی تخت می‌بخشد.

شکل‌ پذیری بالا برای ساخت قطعات پیچیده و با ابعاد دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد و در قسمت‌هایی از کوره که در معرض تغییرات دمایی ناگهانی هستند، کاربرد دارد.

آجر شاموتی کونیک

آجر شاموتی کونیک که با نام‌هایی همچون آجر کمانی و آجر سقفی نیز شناخته می‌شود، به دلیل طراحی خاص خود برای استفاده در معماری‌های منحنی و پروژه‌های ساختمانی با زوایای غیر معمول ایده‌ال است. این آجرها علاوه بر زیبایی، امکان ایجاد اتصالات پیچیده و مقاوم را فراهم می‌کنند. کاربردهای متنوع آن‌ها در طراحی سقف‌ها و بخش‌های منحنی، این نوع آجر را به گزینه‌ای محبوب در ساخت‌وساز تبدیل کرده است.

آجر شاموتی کوره

آجر شاموتی کوره نوعی آجر نسوز با قابلیت تحمل دماهای بسیار بالا تا ۱۴۵۰ درجه سانتی‌گراد است. این آجر به دلیل مقاومت حرارتی عالی و خاصیت کشسانی بالا در طیف وسیعی از کوره‌ های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آجرهای نسوز شاموتی دارای استحکام و مقاومت بسیار خوبی در برابر شوک‌های حرارتی هستند، که این ویژگی‌ها آن‌ها را برای کاربرد در کوره‌های ذوب فلزات، ریخته‌ گری فولاد و شومینه‌ها مناسب می‌سازد.

محصولات شاموتی به‌ دست نیروهای فنی مجرب داخلی تولید می‌شوند و در ابعاد و اشکال مختلفی برای پاسخگویی به نیازهای متنوع صنایع طراحی شده‌اند. 

علاوه بر کاربری‌های صنعتی، زیبایی و استحکام این آجرها آن‌ها را برای استفاده در کف و نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها نیز مطلوب کرده است. بنابراین آجر شاموتی کوره به‌ دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش، در هر دو زمینه صنعتی و معماری جلب توجه می‌کند و به‌ عنوان یکی از مصالح کلیدی در پروژه‌ های ساخت و ساز مدرن شناخته می‌شود.

ابعاد آجر شاموتی

ابعاد آجرهای شاموتی بسته به کاربرد آن‌ها متفاوت است. این تفاوت در ابعاد به دلیل نیازهای خاص هر کاربرد و به منظور بهینه سازی مصرف و مقاومت سازه است. ابعاد آجر شاموتی معمولا در اندازه‌های استاندارد مختلفی تولید می‌شود. رایج‌ترین ابعاد شامل ۵*۱۰*۲۰ سانتی‌متر، ۷*۱۵*۳۰ سانتی‌متر و ۲.۵*۱۰*۲۰ سانتی‌متر هستند. این تنوع در ابعاد به طراحان و سازندگان این امکان را می‌دهد که بر اساس نیاز پروژه‌های خود انتخاب مناسبی داشته باشند.

ابعاد آجر شاموتی نما ۲.۵*۳۲*۷ سانتی متر است. این ابعاد به دلیل زیبایی ظاهری و سازگاری با سایر مصالح ساختمانی در نما، انتخاب مناسبی است.

ابعاد آجر شاموتی کف ۲.۵*۲۰*۲۰ سانتی‌ متر است. این ابعاد به دلیل ایجاد سطحی یکدست و مقاوم در برابر سایش، برای کفپوش استفاده می‌شود.

آجر شاموتی دهنه کوره ۲۵*۱۲*۷.۵ و ۶.۵*۱۱*۲۳ سانتی‌ متر است. ابعاد بزرگ‌ تر به دلیل نیاز به مقاومت در برابر حرارت بسیار بالا و ایجاد یک پوشش یکپارچه در دهانه کوره انتخاب می‌شود.

خصوصیات آجر شاموتی

آجر شاموتی به دلیل مقاومت بسیار بالای خود در برابر حرارت، فشار و شوک حرارتی، یکی از پرکاربردترین آجرهای نسوز در صنایع مختلف است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین خصوصیات این آجر می‌پردازیم:

• مهم‌ ترین ویژگی آجر شاموتی، مقاومت بسیار بالای آن در برابر حرارت‌های بسیار بالا است. این آجر می‌تواند بدون تغییر شکل یا ذوب شدن، در معرض دماهای بسیار زیاد قرار گیرد.
• آجر شاموتی دارای مقاومت فشاری بسیار بالایی است و در برابر نیروهای فشاری مقاوم است.
• سطح آجر شاموتی در برابر سایش مقاوم است و به راحتی خراشیده نمی‌شود.
• آجر شاموتی در برابر بسیاری از مواد شیمیایی مقاوم است و در اثر تماس با آن‌ها دچار خوردگی نمی‌شود.
• آجر شاموتی عایق حرارتی خوبی است و از اتلاف حرارت جلوگیری می‌کند.
• چگالی بالای آجر شاموتی باعث می‌شود که انتقال حرارت در آن کند شود و در نتیجه، آجر بتواند مدت زمان بیشتری در معرض حرارت بالا قرار گیرد.
• ساختار کریستالی منظم و متراکم آجرهای شاموتی، پیوندهای قوی ایجاد کرده و مقاومت حرارتی و فشاری را افزایش می‌دهد.

ترکیبات آجر شاموتی

آجر شاموتی به عنوان یکی از مهمترین آجرهای نسوز، ترکیبی خاص و منحصر به فرد دارد که به آن مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت و شرایط سخت را می‌دهد. ترکیبات اصلی آجر شاموتی و نقش آن‌ها در جدول زیر آمده است:

ترکیبات آجر شاموتی	درصد تقریبی	نقش در آجر شاموتی
اکسید سیلیسیم (SiO2)	۵۰-۸۵%	افزایش مقاومت در برابر حرارت و سایش
اکسید آلومینیوم (Al2O3)	۱۰-۴۵%	ماده اصلی تشکیل‌دهنده، افزایش مقاومت
اکسید آهن (Fe2O3)	حداکثر ۳%	تعیین رنگ، افزایش مقاومت در برابر سایش
اکسید تیتانیوم (TiO2)	حداکثر ۳%	تعیین رنگ
اکسید منیزیم (MgO)	مقدار کم	افزایش مقاومت در برابر حرارت
اکسید کلسیم (CaO)	مقدار کم	افزایش مقاومت در برابر شوک حرارتی
اکسید سدیم (Na2O)	مقدار کم	افزایش استحکام
اکسید پتاسیم (K2O)	مقدار کم	افزایش مقاومت و کیفیت

نکته: درصد دقیق هر یک از ترکیبات شیمیایی بسته به نوع آجر شاموتی و کاربرد آن می‌تواند متفاوت باشد.

دانسیته آجر شاموتی

دانسیته آجر شاموتی یا چگالی آجر شاموتی یکی از ویژگی‌های کلیدی این نوع آجر است که بر خواص فیزیکی و عملکرد آن در دماهای بالا تاثیر می‌گذارد. چگالی به معنای جرم ماده در واحد حجم است و نشان‌دهنده میزان متراکم بودن ماده است.

دانسیته آجر شاموتی اغلب بین ۱.۹ تا ۲.۲ گرم بر سانتیمتر مکعب است که بیشتر از چگالی آجرهای معمولی (۱.۶ تا ۱.۸ گرم بر سانتیمتر مکعب) است. عوامل موثر بر چگالی شامل نوع خاک شاموت، دمای پخت، روش تولید و ابعاد آجر هستند. چگالی بالاتر به معنای مقاومت حرارتی و مکانیکی بیشتر است، اما می‌تواند خاصیت عایق حرارتی را کاهش دهد. انتخاب آجر با چگالی مناسب به افزایش عمر مفید و کارایی آن کمک می‌کند.

رنگ آجر شاموتی

رنگ آجر شاموتی متاثر از اکسید آهن در طیف‌هایی از زرد تا قهوه‌ ای متغیر است و به عوامل دمای پخت، میزان اکسید آهن و نوع خاک رس بستگی دارد. این آجرها در طیف‌های روشن مانند سفید استخوانی، تا طیف‌های متوسط نظیر زرد و پرتقالی و گلبهی و طیف‌های تیره مانند خردلی و قهوه‌ ای قابل یافت هستند.

انتخاب رنگ آجر شاموتی با توجه به زیبایی‌ شناسی، سبک معماری و هماهنگی با سایر عناصر ساختمانی انجام می‌شود و کاربردهایی از ساخت فضاهای گرم و صمیمی تا کلاسیک و پرانرژی را در بر دارد. در این انتخاب، توجه به هماهنگی رنگ با محیط تاثیر نور و سلیقه شخصی بسیار مهم است. رنگ آجر شاموتی علاوه بر تاثیر بر ظاهر فضا بر احساس و جو کلی محیط نیز تاثیر می‌گذارد.

محبوب ترین رنگ آجر شاموتی عبارتند از:

• آجر شاموتی پرتقالی
• آجر شاموتی قهوه ای
• آجر شاموتی زرد
• آجر شاموتی سفید استخوانی

آجر شاموتی پرتقالی

آجر نما نسوز پرتقالی به دلیل رنگ خاص و ویژگی‌ های منحصر به فرد خود، محبوبیت زیادی در بین معماران دارد. این نوع آجرها علاوه بر زیبایی، مقاومتی بالا در برابر حرارت و عوامل جوی از خود نشان می‌دهند. رنگ پرتقالی این آجرها به دلیل بیشتر بودن آهن خاک از طیف پرتقالی تا نارنجی و یا حتی گلبهی می باشد و حس انرژی و خوش‌ بینی را به بیننده منتقل می‌کند و می‌تواند به ایجاد حس گرما در نمای ساختمان‌ها کمک کند.

رنگ آجر شاموتی می‌تواند نشان‌ دهنده ترکیبات شیمیایی و کیفیت آن باشد و انتخاب نوع مناسب بستگی به نیازهای خاص هر پروژه دارد.

آجر شاموتی قهوه ای

آجر شاموتی قهوه‌ ای با تنوع رنگی گسترده از روشن تا تیره، گزینه‌ای عالی برای طراحی نماهای متنوع است. این آجرها قابلیت ایجاد سبک‌های مختلف از کلاسیک تا مدرن را دارند و به طراحان آزادی عمل بیشتری می‌دهند. رنگ‌های متنوع این آجرها امکان ترکیب با سایر مصالح را فراهم می‌کند و زیبایی خاصی به پروژه‌ های ساختمانی می‌بخشد. به علاوه، مقاومت بالای این آجرها در برابر حرارت و شرایط جوی، دوام و طول عمر بالایی را تضمین می‌کند.

آجر شاموتی زرد

آجر شاموتی زرد معمولا از خاک شاموتی با ترکیبات خاصی تهیه می‌شود که باعث ایجاد رنگ زرد و طیف رنگی زرد از روشن به تیره می‌شود. این نوع آجر به دلیل مقاومت خوب در برابر حرارت و ویژگی‌های عایق حرارتی، در کوره‌ها و صنایع حرارتی کاربرد دارد.

آجر شاموتی سفید استخوانی

آجر شاموتی سفید استخوانی نوعی آجر نسوز است که به دلیل رنگ روشن و ظاهری زیبا به‌ ویژه در طراحی‌های مدرن و مینیمالیستی مورد توجه قرار می‌گیرد. این آجرها از خاک نسوز با کیفیت بالا ساخته شده‌اند و قادر به تحمل دماهای بالا هستند، بنابراین برای استفاده در نمای خارجی و داخلی مناسب‌اند.

رنگ سفید استخوانی این آجرها به فضا حس روشنی و پاکیزگی می‌بخشد و امکان ترکیب آن با سایر عناصر دکوراسیون را تسهیل می‌کند. آجر شاموتی سفید استخوانی به عنوان یک گزینه جذاب برای ایجاد جلوه‌ای شیک و مدرن در ساختمان‌ها شناخته می‌شود.

وزن آجر شاموتی

آجر نسوز نما شاموتی با ابعاد استاندارد، وزنی بین ۱.۰۸ تا ۱.۱۵ کیلوگرم دارد. این ویژگی باعث می‌شود که هر تن از این آجرها شامل حدود ۸۷۰ تا ۹۶۰ عدد آجر باشد. تنوع در تعداد آجرها به طراحان این امکان را می‌دهد که بر اساس نیاز پروژه انتخاب‌های مناسبی داشته باشند. همچنین این وزن مناسب، حمل و نقل و نصب آجرها را آسان‌تر می‌کند.

مدل آجر شاموتی

آجر شاموتی در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود که هر یک دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. این تنوع به طراحان و سازندگان این امکان را می‌دهد که بر اساس نیاز پروژه‌های خود، انتخاب‌های مناسبی داشته باشند. رایج ترین مدل های آجر شاموتی عبارتند از:

• آجر شاموتی رندم
• آجر شاموتی روشن
• آجر شاموتی تیره

آجر شاموتی رندم دارای طیف رنگی متنوعی است که از رنگ‌های روشن تا تیره را شامل می‌شود. این تنوع رنگی باعث می‌شود که این نوع آجر برای طراحی‌های مختلفی از جمله طراحی‌های داخلی و خارجی ساختمان‌ها مناسب باشد.

آجر شاموتی رندم به گونه‌ ای طراحی شده که دارای شکل و ابعاد متنوعی باشد، که این ویژگی امکان استفاده در پروژه‌های خاص و پیچیده را فراهم می‌کند. این نوع آجر معمولا در ساخت کوره‌ها و سازه‌های حرارتی کاربرد دارد.

آجر شاموتی روشن به دلیل استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا، رنگ روشنی دارد و به عنوان یک گزینه جذاب در طراحی داخلی و نمای ساختمان‌ها استفاده می‌شود.

تکسچر آجر شاموتی

تکسچر آجر شاموتی به ویژگی‌ های بصری و حسی آن اشاره دارد که شامل پترن، بافت و حجم می‌شود. این ویژگی‌ها برای معماران و طراحان بسیار حائز اهمیت هستند به‌ ویژه زمانی که قصد دارند از این آجرها در نرم‌ افزارهای سه‌ بعدی استفاده کنند.

تکسچر یا پترن آجرهای شاموتی معمولا طبیعی و نامنظم است که ناشی از فرآیند تولید و مواد اولیه خاص آن‌هاست. خطوط و اشکال غیرمعمول در سطح آجرها، ظاهری منحصر به فرد به آن‌ها می‌بخشند و می‌توانند به‌ خوبی در شبیه‌ سازی‌های سه‌ بعدی به کار گرفته شوند.

بافت آجرهای شاموتی نیز متنوع است و برخی دارای بافتی صاف و یکنواخت هستند، در حالی که دیگر آجرها بافتی خشن و ناهموار دارند. این تفاوت‌ها به نوع فرآیند تولید، مانند پرس خشک یا پلاستیکی، بستگی دارد و می‌تواند در مدل‌ سازی و رندرینگ لحاظ شود.

حجم آجر شاموتی اغلب به شکل مکعب مستطیل است، اما بسته به نیاز مشتری، قابلیت طراحی در ابعاد مختلف را دارد. این ویژگی‌ ها به کارایی و زیبایی‌ شناسی آجر شاموتی کمک می‌کنند و می‌توانند به‌ طور موثری در طراحی‌ های سه‌ بعدی مورد استفاده قرار گیرند.

کاربرد آجر شاموتی

آجر شاموتی به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت، فشار و شوک حرارتی، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف بویژه صنعت ساختمان و در ساختمان های مسکونی و غیر مسکونی پیدا کرده است.

انواع آجر شاموتی که در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، در دو بخش اصلی نمای داخلی و نمای خارجی ساختمان به عنوان یک دیوارپوش و در کف ساختمان به عنوان یک کفپوش با نام های زیر تولید می شود:

• آجر شاموتی نما
• آجر شاموتی کف

از جمله فضاهایی که آجر شاموتی نما در آن کاربرد دارد می توان به نمای بیرونی ساختمان ها، دیوار داخلی خانه، دیوار راهروی ساختمان ها، دیوار لابی ساختمان های مسکونی و غیر مسکونی مانند هتل ها و همچنین دیواره کوره ها اشاره کرد. آجر شاموتی کف هم به عنوان کفپوش در راهروی ساختمان ها و لابی های مسکونی و غیر مسکونی و همچنین کف حیاط جهت محوطه سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای اصلی آجر شاموتی در صنایع مختلف عبارتند از:

• آجر شاموتی در نمای داخلی در شومینه‌، دیوار پشت تلویزیون، ستون‌، اتاق خواب و آشپزخانه
• پوشش دیوار داخلی کوره‌ها، دستگاه دمش کوره بلند، ریخته‌گری فولاد
• کوره‌های پخت کاشی و سرامیک
• کوره‌ های سیمان
• کوره‌ های ذوب شیشه
• قالب‌های ریخته‌ گری فلزات
• پوشش داخلی مخازن و لوله‌ها
• استفاده در شومینه‌، دیوارهای پشت تلویزیون، ستون‌، اتاق خواب و آشپزخانه
• در مناطقی که در معرض حرارت مستقیم هستند مانند آشپزخانه صنعتی یا کارگاه‌ها

تولید آجر شاموتی

تولید آجر شاموتی چندین روش متفاوتی دارد و بر اساس روش ساخت به چهار دسته تقسیم می‌شوند. اولین دسته آجرهای پرس خشک هستند که از پودر خشک شاموت تحت فشار بالا تولید می‌شوند. این آجرها دارای تراکم بالا، سطح صاف و مقاومت مکانیکی خوبی هستند و معمولا جذب آب کمتری دارند.

دومین دسته آجرهای پلاستیکی می‌باشند. در این روش، مواد اولیه با آب مخلوط شده و به صورت خمیر پلاستیکی درمی‌آیند. این آجرها انعطاف‌پذیری بیشتری در مرحله شکل‌دهی دارند و اغلب دارای سطوح ناهموار تر و جذب آب بیشتری نسبت به آجرهای پرس خشک هستند.

سومین دسته آجرهای اکسترود شده هستند. آجرهای اکسترود شده از خمیر شاموت که از طریق یک دستگاه اکسترودر عبور داده شده و به شکل رشته‌های طولانی درمی‌آید، تولید می‌شوند. در دسته چهارم که و کست شده هستند آجرهای کست شده به صورت دوغاب درآمده و در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شوند. هر دو نوع آجر دارای ویژگی‌های خاص و کاربردهای صنعتی متفاوتی هستند.

در ادامه به بررسی مراحل کلی تولید آجر شاموتی می‌پردازیم. تولید آجر شاموتی به ترتیب شامل مراحل زیر می باشد :

1. آماده‌ سازی مواد اولیه
2. قالب‌ گیری آجر شاموتی
3. خشک کردن
4. پخت آجر شاموتی
5. سرد کردن
6. کنترل کیفیت آجر شاموتی

مواد اولیه به دقت وزن و اندازه‌گیری می‌شوند. مواد اولیه با آب مخلوط شده و به صورت خمیری یکنواخت در می‌آیند. این خمیر به مدت مشخصی ورز داده می‌شود تا هواگیری شده و به صورت یکنواخت مخلوط شود.

خمیر آماده شده به داخل قالب‌های مخصوص پرس می‌شود. فشار زیادی به خمیر وارد می‌شود تا آجر شکل بگیرد. ابعاد و شکل آجرها بسته به کاربرد آن‌ها متفاوت است.

آجرهای خام در کوره‌های خشک‌ کن قرار داده می‌شوند. رطوبت اضافی آجرها به تدریج تبخیر می‌شود. خشک کردن به صورت آهسته و یکنواخت انجام می‌شود تا از ترک خوردگی آجر جلوگیری شود.

آجرهای خشک شده به کوره‌های پخت منتقل می‌شوند. ‏آجر شاموتی در چهار نوع کوره از جمله کوره‌ های قائم، گرد، تونلی و دوار، با دمای ۱۲۰۰-۱۵۰۰°C پخته می‌شود.

در این مرحله آجرها در دمای بسیار بالا (حدود ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد) پخته می‌شوند. در اثر حرارت بالا، مواد تشکیل‌دهنده آجر به هم پیوند خورده و آجر استحکام و مقاومت خود را به دست می‌آورد.

پس از اتمام پخت، آجرها به آرامی سرد می‌شوند. سرد کردن سریع می‌تواند باعث ترک خوردگی آجر شود. آجرهای تولید شده به دقت مورد بازرسی قرار می‌گیرند. ابعاد، شکل، رنگ و مقاومت مکانیکی آجرها بررسی می‌شود. آجرهای معیوب از خط تولید خارج می‌شوند.

کلام آخر

آجر شاموتی به عنوان یک ماده نسوز با ارزش، نقش محوری در صنایع مختلف ایفا می‌کند. مقاومت بی‌نظیر آن در برابر حرارت و شرایط سخت محیطی، آن را به انتخابی ایده‌آل برای کاربردهای متنوع تبدیل کرده است. با توجه به اهمیت حفظ محیط زیست، استفاده از روش‌های تولید پایدار و بازیافت مواد اولیه، می‌تواند به کاهش اثرات زیست‌ محیطی تولید آجر شاموتی کمک کند. با این حال همچنان فرصت‌های بسیاری برای تحقیقات بیشتر در زمینه توسعه آجرهای شاموتی با خواص بهبود یافته وجود دارد.

سوالات متداول آجر شاموتی